در حالیکه ویروس کرونا در بسیاری از کشورهای جهان شایع شده و مردم در کنار دولت‌ها و سازمان بهداشت جهانی مشغول مقابله با آن هستند، خبرهای خوبی مبنی بر کاهش شیوع در بعضی از نقاط و امیدواری برای تولید انبوه داروی درمان این بیماری به گوش می‌رسد.
با این حال، بر اساس مقاله‌ای که سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران منتشر کرده، یکی از معضلاتی که بعضی از مردم در جوامع مختلف با آن روبرو هستند، اختلال خود بیمار پنداری گروهی است.
بر اساس اطلاعات منتشر شده توسط این سازمان، همه مردم باید مراقب تاثیرات جانبی و روانی ناشی از شیوع کرونا باشند و اصلا نگرانی بیش از حد به خود راه ندهند.
آیا می‌دانید اختلال خود بیمار پینداری گروهی به چه معناست؟
این اختلال زمانی بروز پیدا می‌کند که افراد یک جامعه احساس می‌کنند به یک بیماری خاص و مشترک مبتلا شده‌اند. البته واقعیت چیز دیگری است و در واقع، هیچ نشانه و دلیلی ابتلای آنها را به بیماری مورد نظر اثبات نمی‌کند.
گروه‌های مختلفی در سطح خانواده، کلاس درس، یک موسسه، شهر یا کشور ممکن است درگیر این اختلال ذهنی شوند.
نکته عجیب این است که بشر در طول سالیان متمادی با این اختلال مواجه بوده و خود بیمار پنداری گروهی چیز تازه‌ای نیست.
چطور متوجه شویم که به این اختلال دچار شده‌ایم؟
اگرچه هر فردی که دچار این اختلال شود و خود را مبتلا به بیماری خاصی بداند، علائم و شواهد متفاوتی را در خود احساس می‌کند؛ اما برای کرونا این علائم بدین صورت هستند:
- سر درد
- کسلی و بی حالی
- احساس تنگی نفس
- گیجی
- سرفه زدن
- احساس درد در قفسه سینه
- تب و لرز
- احساس درد در ناحیه گلو
در پاسخ به این سوال که چرا ما دچار اختلال خود بیمار پنداری گروهی می‌شویم، گفته می‌شود که هنگامی که یک شوک ناگهانی محیطی اتفاق افتد (مانند شایع شدن یک بیماری به صورت گسترده) بعضی از افراد ممکن است درگیر این اختلال شوند.
این افراد به صورت کاذب علائم این بیماری را در خود تشخیص می‌دهند و ادعا می‌کنند که آنها نیز دچار آن شده‌اند. در حالی که واقعیت این گونه نیست.
کسانی که دچار اختلال مذکور شده‌اند، عموما کسانی هستند که از استرس تاثیرپذیری بالایی دارند. آنها در حالی که اضطراب و نگرانی زیادی را احساس می‌کنند، بر این تصور هستند که مبتلا به بیماری خاصی شده‌اند. همچنین، انتشار اخبار زرد و پخش اطلاعات نادرست در اینترنت و فضای مجازی هم در سالیان اخیر این مساله را دوچندان کرده است.
مشکلی که دقیقا در چنین روزهایی به دفعات شاهد آن هستیم. کسانی که با یک سرماخوردگی ساده خود را مبتلا به ویروس کرونا می‌دانند و استرس بر آنها غلبه می‌کند. در حالی که شاید اگر سه ماه پیش همین علائم را در خود تشخیص می‌دادند، بدون کوچک‌ترین اضطرابی درمان مورد نیاز را طی می‌کردند و در کوتاه زمانی بهبود می‌یافتند.
منشا اختلال خود بیمار پنداری گروهی چیست؟
علیرغم اینکه بعضی‌ها منشا این اختلال را در ذهن افراد می‌دانند، اما پژوهشگران آن را یک اختلال جدی و واقعی به شمار می‌آورند.
شخصی که احساس تنگی نفس در خود دارد، واقعا این مشکل را داراست. اگر تب و لرز را در خود تشخیص داده واقعا دچار تب و لرز شده است. اما هنگامیکه که به یک پزشک مراجعه می‌کند متوجه می‌شود که پزشک این علائم را تایید نمی‌کند. چرا که این علائم در اثر استرس و اضطراب ایجاد شده‌اند. اما؛ شخص مراجعه کننده خیال می‌کند که به خاطر ابتلا به ویروس کرونا دچار این مشکلات شده است.
نکته مهمی که در این میان وجود دارد و باید به آن دقت کرد، این است که بسیاری از انسان‌های نرمال هم ممکن است دچار این اختلال شوند. این طور نیست که اگر فردی دچار اختلال خود بیمار پنداری گروهی شد از نظر روانی دچار مشکل باشد.
نحوه پیشگیری یا درمان اختلال خود بیمار پنداری گروهی
طبق ادعای محققان هنوز راهکار علمی مشخصی برای درمان این مشکل پیدا نشده است. اما توصیه می‌شود برای پیشگیری از ابتلا به آن، خود را از شرایط ذهنی استرس‌زا و خواندن اطلاعات و اخبار بی پایه و اساس دور نمایید.
حتما این که در شرایط بحرانی تمام اعضای جامعه مقداری احساس نگرانی کنند، طبیعی است. اما اگر این نگرانی بیش از اندازه گردد و به استرس بدل شود آسیب‌زا خواهد بود. در عین حال، هرگاه که میزان استرس در بدن از حد مشخصی بیشتر شود باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن خواهد شد و همین اتفاق، بدن شما را برای ابتلا به انواع بیماری‌ها مستعد می‌سازد.
همیشه این جمله را مدنظر داشته باشید که وقتی کسی یا کسانی در اطراف ما بیمار هستند، لزوما به این معنا نخواهد بود که ما نیز بیمار می‌شویم. نکات بهداشتی را از منابع اطلاعاتی رسمی بیاموزیم و بدانیم که نگرانی بیش از اندازه هیچ فایده‌ای برای ما ندارد.